IMDb : 8.0/10

”Chúng ta có thể xong việc với quá khứ, nhưng quá khứ sẽ không từ bỏ chúng ta!” 

Trong phim này Tom Cruise lần đầu vào một vai "Thứ chính" - Frank T.J Mackey. Mackey có một tuổi thơ khốn khó và mở miệng ra là chửi phụ nữ và đề cao đàn ông, trong khi chính anh đã lớn lên bởi bàn tay của những người đàn bà hàng xóm và phải chịu đựng không biết bao nhiêu đau khổ từ ông bố "bỏ đi". Có thể nói đây là vai diễn xuất sắc nhất của Cruise, vì trước khi là một ngôi sao sáng của Hollywood, Tom cũng từng có quá khứ như Mackey.

Magnolia là một phim viết về quá khứ , vụn vỡ và phức hợp, hỗn độn và chia rẻ, nhưng đọng lại lớn nhất sau những điểm gãy đó lại chính là quá khứ, từng đàn áp cũng như từng cưu mang con người. Magnolia chứa đựng vô số tình cờ hội tụ trong cùng nỗi đau-không tình cờ.

Toàn phim bao gồm nhiều câu chuyện cuộc đời đi tìm nhau, tổn thương, và chịu tổn thương vì nhau. Magnolia tìm về với tình người trong niềm hối tiếc khắc sâu vào trái tim mỗi con người, nơi những con người trốn tránh quá khứ tìm cách đối diện với quá khứ, đeo đuổi theo họ suốt cuộc đời.

Có thể nhận thấy trục chính trong phim là vòng quay ly tâm về ý nghĩa của chương trình Quiz Kid, dành cho những đứa trẻ chứng tỏ khả năng độc lập của chúng đối với người lớn, do Earl Patridge tạo nên, người đã từng bỏ rơi đứa con trai của mình cùng người mẹ đang bị ung thư của nó để đi theo người tình. Đến khi hấp hối vì chính căn bệnh ung thư, Earl muốn nhìn lại mặt đứa con trai lần cuối.

Người con trai của Earl, Mackey là một chuyên gia hướng dẫn những tay nhát gái tán gái. Mackey sống như muốn đào thãi quá khứ , trốn nhũi quá khứ để che giấu nỗi đau trong tuổi thơ mồ côi mẹ, khi bị cha bỏ rơi. Mackey trốn tránh chính bản thân khi dựng nên quá khứ cho chính mình, vì cảm giác bị cha ruột bỏ rơi, để lại thế giới vô trách nhiệm với quá khứ.

Song song với một phần Quiz Kid trên là một phần Quiz Kid khác, Jimmy Gator, người chủ trì nổi tiếng của chương trình Quiz Kid. Ông cũng là một người cha đi tìm đứa con gái, đích thân đi tìm để nói chuyện với con khi nhận được tin mình sẽ chết vì ung thư. Có lẽ đó là đứa con mà ông chịu cảm giác có lỗi, để ông tức tốc báo tin sẽ chia tay với nó nhằm tìm kiếm một cuộc nó chuyện thẳng thắn nào đó?

Ông tìm đến nói chuyện dù nó đuổi thẳng thừng và té tát, mặc cho nó biết ông sẽ chết trong thời gian gần nhất. Đứa con gái của ông, Claudia sống buông thả và trụy lạc trong đàn ông và ma túy, vô định trong những thú vui nghiện ngập che lấp hiện thực. Có lẽ đó chính là nỗi đau sâu thẳm trong cuộc đời một người cha, bất lực và buông xuôi.

Cách giới thiệu nhân vật của Magnolia rời rạc, ngập ngụa trong bức bối với những mối quan hệ rạn nứt, thậm chí tan vỡ. Trục chính gãy vụn trong nỗi đau hằn trong tiềm thức mỗi con người đi qua thời gian. Magnolia tràn ngập nỗi buồn, những nỗi buồn bình thản trong cách người ta buộc tiếp nhận quá khứ, mà không thể đối diện với nó, lầm lũi đi qua quá khứ đó, cúi đầu và chịu đựng.

Nhưng Magnolia là một phim hay, không phải bởi vì những nỗi buồn nặng trĩu như trên, mà ở tình người -đi ngang đời nhau, và chỉ thoáng sống để cố gắng làm cho một người bên cạnh nào đó một điều nào đó. Những con người bên cạnh không phải vì trách nhiệm với nhau, mà hành động vì nhau trên cơ sở tình thương giữa những con người.

Bên cạnh Earl là Phil Parma, nam y tá riêng của ông, người cố gắng hoàn thành tâm nguyện cuối cùng-tìm hẹn cuộc gặp gỡ với đứa con trước khi người cha sắp ra đi. Bên cạnh Earl còn là Linda, người vợ trẻ của Earl, cố gắng mọi cách đi tìm thuốc gây nghiện để giảm những cơn đau đớn cho người chồng mà mình kết hôn-chỉ vì tiền.

Họ không phải là những con người hoàn hảo, họ sống cho riêng bản thân họ, và chỉ có thể sống vì người khác trong thời điểm nào đó mà thôi. Nhưng đó chính là tình người, sưởi ấm một người khác trong hoàn cảnh lạnh căm. Linda cuối cùng chợt nhận ra mình yêu Earl, cảm xúc tình cờ đến nhắc nhở khiến cô ngoảnh lại vỗ về chính bản thân trong sự ăn năn, thức tỉnh muộn mằng.

Bên cạnh Calaudia là một viên cảnh sát bất tài, bị vợ bỏ, suốt ngày rao giảng đạo đức với những đứa trẻ hè phố. Nhưng những khuyết điểm đó lại giá trị khi gặp đúng hoàn cảnh. Viên cảnh sát sống vì những giá trị đạo đức nên không cứng nhắc theo các công thức pháp luật. Jim Kurring, tên của viên cảnh sát, ở bên Claudia để nhắc nhở cô về thực tại, để phần nào đó đưa Claudia trở về với cảm giác có một ai đó quan tâm đến mình, nhằm thoát khỏi nỗi bơ vơ phong tỏa, chế ngự tâm lý đã ”chết” của cô đối với cuộc đời.

Jim đến bên Claudia lúc cô cần anh, cần một con người bên cạnh để trở về với những giá trị cơ bản của một con người. Jim đến bên Claudia lúc một người cần một người, thế là đủ

Những đứa trẻ Quiz Kid, hoặc liên quan đến Quiz Kid, một phần quá khứ mà Earl và Jimmy tạo dựng, có lẽ để bù đắp vào chính quá khứ của hai người họ nơi đời thật. Phim thực hiện đan xen những khung ảnh trên màn hình vô tuyến và khung hình thật. Cảm giác thu nhỏ thế giới nhằm miêu tả lại tầm nhìn của đôi mắt chúng ta, để chiêm nghiệm và để thu, phóng tầm mắt mình về một thế giới không cố định, rộng lớn, và nhiều trăn trở hơn rất nhiều so với tưởng tượng.

Câu chuyện liên quan đến hai ”đứa trẻ”, một của quá khứ và một của hiện tại, nơi chúng bị người lớn chi phối cảm quan, nơi mà những đứa trẻ ”chịu trách nhiệm” cho hành động của người lớn. Stanley Spector, một Quiz Kid đấu tranh và ”chịu đựng” giữa áp lực chiến thắng vì tiền của những người xung quanh, trong đó mạnh nhất là bố của cậu, với áp lực của bàng quang, cậu bé cần đi tiểu, trên hết so với những nhu cầu khác ngay tại thời điểm đó.

Cuộc sống luôn tồn tại những nhu cầu bức thiết cần ở thời điểm này, cho dù ở thời điểm khác nó không có giá trị gì, nên nếu nhu cầu đó đã trãi qua thì không thể nào thay thế được. Stanley Spector mang đến hy vọng khi cậu nhận thức về thế giới quan ”trưởng thành” hơn, bùng nổ khi cấp thiết để tìm kiếm một thế giới cho riêng mình. Hy vọng như bù đắp phần nào cho cuộc đời Donnie Smith, một Quiz Kid của quá khứ.

Donnie Smith bị Jim Kurring bắt tại trận khi đang đi trả lại số tiền đã ăn cắp trước đó, anh ta từng là một người chiến thắng trong trò chơi Quiz Kid, nhưng bị cha mẹ chiếm đoạt hết số tiền chiến thắng và chìm trong cuộc sống muốn chứng tỏ bản thân trong những khao khát dở dang hão huyền ở mê trận tình yêu đồng giới vô vọng. Tuy nhiên tất cả dường như cứ luôn chìm trong trạng thái dang dở và bất lực.

Jim không bắt Donnie, mà tạo điều kiện Donnie trả tiền lại. Vì Jim đến bên Donnie không phải với tư cách một cảnh sát với tội phạm, và căn bản là đến bên nhau như những con người, thông cảm cho nhau trước những lỗi lầm. Không đúng, không sai, mà chỉ có tình người bên nhau những lúc va vấp.

Quiz Kid là một chương trình ấn tượng với hàng ngàn người, tác động đến những con người đi qua nó, và là một cái gì đó trong họ. Nhưng Quiz Kid cũng chứa đựng quá khứ của nó, quá khứ mà nó chịu nhiều ảnh hưởng. Chính từ tổn thương và bù đắp tổn thương bằng cách nào đó, trung gian qua một cái gì đó, một thực thể nào đó để quá khứ tái tạo con người trong hiện tại, và quá khứ liên tiếp đi trong vòng tuần hoàn hình sin muôn đời.

Những người bỏ rơi điều gì đó đến lúc cảm nhận tâm trạng bị bỏ rơi mới hiểu nỗi trống vắng bơ vơ đến nhường nào, đau đớn đến như thể nào, và tổn thương sâu đến mức nào.

Đến giờ phút hấp hối, Earl nằm trong những liều thuốc giảm đau mấp máy môi bên cạnh Mackey-chửi rủa xối xả về những tội lỗi mà Earl đã tổn thương cậu. Earl có thể nghe thấy, hoặc chẳng nghe thấy gì trong cơn mê sâu của thuốc phiện. Mackey đã tìm đến, đã chửi rủa thẳng thắn, tục tĩu, nhục mạ chính cha đẻ của mình, nhưng ít nhất anh ta đã đến, đã chửi rủa cha mình, bởi tình thương theo một cách nào đó còn sót lại, còn đau đớn ẩn chìm trong tiềm thức của Mackey. Mackey vẫn cần một người cha, cần để rủa xả căm tức chất đầy trái tim, để đối diện với chính nỗi đau của mình, thay vì trốn chui trốn nhũi quá khứ hiện hữu đó.

Cuối phim là cơn mưa có đức tin mang ý nghĩa Thiên Chúa Gíao (không đề cập cụ thể để giữ yếu tố bất ngờ), như một sự giải tỏa tượng trưng, như một dấu hiệu hủy diệt, điềm báo cho thay đổi, hay sự cảnh tỉnh để thay đổi và tìm đường trở về. Con người ra đi là để trở về, dù bằng cách nào đi nữa, dù bằng con đường nào đi nữa. Cảnh tỉnh trước khi sự việc đi quá sâu vào giới hạn tan vỡ trên những rạn nứt-còn có thể bỏ qua có lẽ là ý nghĩa của cơn mưa trong đêm hôm ấy.

Cơn mưa kết thúc một ngày của những tình cờ va đụng vào nhau, ấp ủ nhau trong những nỗi đau và mất mát. Dù cơn mưa ấy được dùng để kết thúc phim, nhưng là một bắt đầu của những tình cờ để con người tìm đường đi mới trong tâm hồn mình trên con đường phía trước. Một kết thúc dang dở, đứt gãy, và chưa trọn vẹn nhưng đủ để người ta nhìn lại, và tiếp tục sống…

Tôi vô cùng thích cách quay và dựng phức hợp kết hợp âm nhạc ngẫu hứng một chút jazz ở Magnolia, di chuyển máy song hành cùng bước đi của nhân vật, thay đổi nhiều cự ly và tiêu cự, đánh võng uyển chuyển máy quay như đi vào mê cung gấp khúc, chuyển cảnh liền tù tì, chớp nhoáng khiến cảm giác mênh mang đến từ những khung hành lang hẹp, rất hẹp nên cảm xúc bơ vơ của nhân vật cũng như khán giả rộng mênh mông mà sâu hun hút.

Cơn mưa “thánh” mở tung bức rèm che lại thế giới, hình ảnh ẩn dụ trong một cảnh phim, hoảng loạn nhưng cảm xúc vỡ ra giữa những hoảng loạn ấy, trừu tượng nhưng thực tế, gãy gọn trong những giây phút cuối cùng. Đạo diễn uyển chuyển trong câu chuyện thực tế và trừu tượng đa tầng xoáy sâu vào quá khứ và những hệ quả từ quá khứ của con người.

Magnolia là một phim thông qua tha thứ nói về sự thức tỉnh của con người trước mê lực của hoàn cảnh. Ánh mắt hoang mang và những hành động hoang mang của nhân vật ở đoạn kết khắc lại những tia sáng hỗn mang. Con người không hoàn hảo, vì thế con người cần tha thứ-bằng một cách nào đó cho chính sự không hoàn hảo của con người, để chấp nhận quá khứ và thay đổi quá khứ của ngày mai. Thức tỉnh vì hiện thực ”chúng ta có thể xong việc với quá khứ, nhưng quá khứ sẽ không từ bỏ chúng ta!” (We may be through with the pass, but the past airn’t through with us!)

*Theo truyền thuyết Nhật, Hoa mộc lan (Magnolia) tượng trưng cho sự đánh đổi, bởi một người con gái tham lam tình cảm đánh đổi sinh mạng của mình để tưới máu lên cánh hoa, nhằm biến hoa giấy thành hoa mộc lan tươi sắc bán lấy tiền xây dinh thự cho người chồng tham lam. Một truyền thuyết buồn tượng trưng cho sự đánh đổi và mù quáng vô hình của con người