Belfast cũng giống như Roma của mấy năm về trước của đạo diễn tài danh Alfonso Cuarón khi mà được tôn vinh rầm rộ nhưng không phải fan điện ảnh nào cũng cảm phục và thích. Tôi tin rằng nếu bạn ưng và rung động với Roma thì bạn cũng sẽ thổn thức cùng Belfast. Nói như vậy để thấy rằng Belfast không phải là một tác phẩm đại trà cho đông đảo quần chúng nhân dân, và đặc biệt là không dành cho các bạn trẻ.
Belfast nói về chính vùng Belfast, Bắc Ireland những năm cuối thập niên 1960, khi mà cuộc xung đột giữa 2 phe The Protestants và Catholics nổ ra và leo thang chuẩn bị lên tới đỉnh điểm của nội chiến.
Tất cả được thể hiện một cách rõ nét qua góc nhìn của cậu bé Buddy (9 tuổi) sống vô tư hồn nhiên với mẹ và anh trai, ông bà nhưng cũng bị cuốn vào cuộc chiến ấy một cách không ai ngờ tới.
Từ chỗ đi học và rung động với cô bạn cùng lớp đến chỗ phải đối diện với hiểm nguy, Buddy cũng như bao con người ở vùng đất ấy: phải đi đến lựa chọn quan trọng nhất đời: đi hay ở.
Như nói ở trên, phim Ireland hoặc về đất nước Ireland luôn liên quan ít nhiều đến cuộc nội chiến dai dẳng mà đề tài này thì đã khá là kén người xem.
Chưa kể, Belfast lại là một câu chuyện mang tính hoài niệm quá khứ xa xôi (giống Roma) thì lại càng không phải là đề tài hấp dẫn số đông.
Phim lại hoàn toàn không mang phong cách Hollywood nên ‘khó cảm’ là điều dễ hiểu. Nhưng tôi lại mê mệt nó.
Tôi thích cách đạo diễn Kenneth Branagh viết kịch bản và kể chuyện: qua con mắt trẻ con nên sự cực đoan của cuộc chiến cũng được giảm đi nhiều, sự nguy hiểm cũng được thể hiện ở mức độ vừa phải nhưng đủ để giúp người xem mường tượng ra bối cảnh thời bấy giờ.
Cái cách trẻ con đối diện với mất mát và thay đổi lớn trong cuộc sống cũng trực diện, vừa đáng yêu lại vừa chua xót. Và cách lồng những bài nhạc tươi sáng vào trong bối cảnh loạn lạc như thêm màu, tô hồng cho hiện thực đen trắng rối ren: cái sự đối lập ấy được sử dụng rất tài tình. Cũng bởi dù sao, trẻ con vẫn luôn là trẻ con, vẫn luôn nở nụ cười trên môi và ánh mắt lấp lánh niềm hi vọng.
Đạo diễn Kenneth Branagh tự viết kịch bản và phần nào dựa trên chính những kí ức thời thơ ấu của mình ở Belfast. Mà một phim của kí ức thì luôn có một sự ấm áp, lãng mạn nhất định. Đặc biệt là ở phần cao hứng hát của ông bố (Jamie Dornan đóng) với bài Everlasting Love và bà mẹ (diễn viên Caitriona Balfe) đứng nhún nhảy – như 2 người tìm thấy tình yêu trong nhau một lần nữa.
Hay đoạn cả nhà cùng nhau đi xem phim Chitty Chitty Bang Bang với những pha thót tim khi thấy máy bay chao lượn trên không trung. Đó đều là những kỉ niệm đẹp rất đẹp họ có với vùng đất Belfast, để càng nhấn mạnh sự mất mát lớn lao khi họ phải bỏ xứ mà đi.
Jude Hill năm nay 11 tuổi vào vai ngọt lừ, đáng yêu không sao kể xiết, từ ánh mắt đến từng cử chỉ, dáng hình – dường như nhân vật Buddy là đo ni đóng giày cho cậu vậy. Đặc biệt là khi cả phim trắng đen thì ánh mắt rất sáng, lại lấp lánh niềm vui hoặc khi đong đầy nước mắt lại càng thêm ám ảnh người xem.
Thấy bảo Belfast quyết đề cử Jude Hill cho hạng mục nam chính xuất sắc nhất, tất cả các diễn viên còn lại đều thành diễn viên phụ – đây là một quyết định táo bạo nhưng cũng không phải quá ngạc nhiên. Phải thừa nhận họ cast diễn viên giỏi thật!
Jamie Dornan có một vai phụ ổn nhưng chưa thực sự xuất sắc để tạo nên sự bứt phá trong sự nghiệp. Vai ông và bà do 2 diễn viên gạo cội Judi Dench và Ciarán Hinds đóng tuy ít thời lượng nhưng để lại trong lòng khán giả những cảm xúc khó phai.
Cái tình cảm thương con thương cháu bao la, những chiêm nghiệm của tuổi tác và cuộc sống được truyền lại cho con trẻ vừa giản dị mà sâu sắc, thấm thía.
Tôi thích nhất đoạn ông nói với cậu bé Buddy khi cậu lo ngại sẽ không ai hiểu giọng Ireland của cậu. Ông bảo: “If they don’t understand you, then they’re not listening, and that’s their problem” (Nếu họ không hiểu cháu, là bởi họ không nghe cháu nói, và đấy là vấn đề của họ!). Nghe xong, cậu bé Buddy gật đầu tăm đắc, tôi cũng thấy rất thấm!
Quay phim của Belfast rất đẹp, rất sáng tạo. Cái đẹp nó khác hẳn với sự đẹp hoành tráng trong Dune hay các phim khác của đạo diễn Kenneth Branagh.
Những pha lia máy 360 độ để đổi cảnh và đổi góc nhìn của khán giả sang góc nhìn của cậu bé Buddy tôi thấy rất hay, sử dụng hợp lý, tài tình.
Cách họ làm màu trắng đen với độ contrast cao tạo cảm giác xưa cũ của thời đại, gần giống quay bằng máy phim hồi xưa.
Haris Zambarloukos cũng đã nhận được đề cử ở hạng mục Best Cinematoghaphy của Critics’ Choice và hoàn toàn xứng đáng được vinh danh.
Trong nhiều dự án phim hoành tráng và tiềm năng giành giải tôi đã xem cho đến thời điểm này, thì Belfast và Tick Tick Boom là 2 phim duy nhất tôi ưng và cho 8 điểm.
Belfast – For those who stayed – For those who left – and for those who were lost. Dành cho những người ở lại – Dành cho những người ra đi – và cho những ai đã mất.