Mùi đu đủ xanh (tiếng Pháp: L'Odeur de la papaye verte) là một phim nổi tiếng của đạo diễn Việt kiều Trần Anh Hùng. Được trình chiếu tại Liên hoan phim Cannes tháng 5 năm 1993, Mùi đu đủ xanh đã giành được giải Camera vàng cho phim đầu tay. Năm 1994, Mùi đu đủ xanh được đề cử giải Oscar cho phim ngoại ngữ hay nhất nhưng không đoạt giải.
Vẫn tiết tấu chậm, nội dung giản dị, góc quay đẹp và chau chuốt như “Mùa hè chiều thẳng đứng”, lần này, đạo diễn Việt kiều Trần Anh Hùng và nữ diễn viên Trần Nữ Yên Khê lại đưa người xem trở về cuộc sống gia đình tiểu tư sản ở Sài Gòn năm 1951.
12 tuổi, bé Mùi được đưa về làm người ở cho một gia đình tiểu tư sản ở Sài Gòn. Cô bé có đôi mắt trong veo và khuôn mặt bầu bĩnh rám nắng đã ngỡ ngàng khi nhìn thấy bức ảnh một em gái nhỏ trên bàn thờ. Câu chuyện của gia đình này được bà già người ở tốt bụng kể lại cho Mùi nghe
Nhà có hai ông bà già, ông mất, bà suốt ngày ngồi trên gác gõ mõ tụng kinh. Bà chủ phúc hậu, hiền từ, nhưng ông chồng thỉnh thoảng lại ôm hết tiền của gia đình biến mất một thời gian, sau đó trở về trong bộ dạng xập xệ. Ảnh cô bé trên bàn thờ là cô con gái bà cũng trạc tuổi Mùi bị mất vì bệnh đã 7 năm. Ngoài cậu con lớn, bà chủ còn 2 thằng nhỏ nghịch như quỷ. Thằng lớn có tính độc ác từ bé, sẵn sàng nhỏ nến đang cháy để làm lũ kiến giãy giụa chết. Thằng nhỏ luôn tìm cách bắt nạt Mùi bất cứ lúc nào có thể.
Người gánh vác gia đình ấy không ai khác là bà chủ đôn hậu. Bà luôn bị mẹ chồng nhiếc mắng, song không cãi nửa lời mà vẫn cặm cụi lo chuyện làm ăn. Mặc mọi chuyện diễn ra xung quanh, bé Mùi chăm chỉ làm việc và say mê với thế giới riêng của bé. Ở đó, khu vườn bên ngoài cửa sổ là cây đu đủ xanh đang vươn mình lên đón ánh nắng chan hòa và những giọt nhựa trắng như sữa rí rách sớm mai, là hộp dế thân thuộc, là lũ ếch nhái nhảy nhót bên khóm khoai nước, là tiếng chim lích rích, là những giọt mưa tí tách trong lành.
Thế giới của cô bé nghèo tràn trề nhựa sống, tương phản với gia đình giàu có mà u ám như một nấm mồ. Người duy nhất khuấy lên một phần nào đó cuộc sống u uẩn là một ông già lạ, một hôm xuất hiện bên ngoài hàng rào. Ông lặng lẽ ôm mối tình chung thủy với bà mẹ chồng của bà chủ. Hễ bà chuyển nhà là ông cũng chuyển theo. Ông bặt tin bà kể từ khi chồng bà qua đời, và đã nhiều năm không được gặp bà. Và ông lão ngỏ ý nhờ Mùi giúp ông có thể nhìn thấy bà một lần
Và bé Mùi lớn lên trong 2 thế giới đối lập ấy. Mùi trở thành một thiếu nữ căng tràn sức sống và vẫn say mê thế giới của riêng mình. Chuyện làm ăn của gia đình bà chủ lâm vào khó khăn. Mùi được chuyển sang làm cho nhà Thuyên, bạn thân của cậu chủ. Thuyên cũng chính là người gây được cảm xúc đầu đời cho Mùi khi cô còn nhỏ. Anh là một nhà soạn nhạc, đã có người yêu. Thế giới của anh khuôn kín trong âm nhạc. Thế giới của Mùi là một cô gái dậy thì len lén làm đẹp và đâu đó trong trái tim vẫn có hình bóng của Thuyên, người dạy cô biết đọc, biết viết, và cũng vì anh, cô biết len lén trộm thử vết son đầu tiên trong đời.
Tiết tấu chậm, kết cấu dung dị, những khuôn hình đẹp như tranh vẽ trải dài suốt từ đầu đến cuối phim. Trần Anh Hùng vẫn giữ lối làm phim kiệm lời nhưng hào phóng hình ảnh, cùng nét lãng mạn, cách tư duy kiểu Pháp do được thừa hưởng nền giáo dục của đất nước này.
Mùi đu đủ xanh được trao giải Camera d’Or, giải dành cho Phim đầu tay hay nhất năm 1993 tại Liên hoan phim Cannes. Năm 1994, phim được đề cử giải Oscar lần thứ 66 trong hạng mục Phim nước ngoài xuất sắc. Đó là phần thưởng xứng đáng cho vợ chồng đạo diễn - diễn viên Trần Anh Hùng và Trần Nữ Yên Khê.
TRAILER