Không có bộ phim nào ở Hollywood tận hưởng bàn luận Oscar vào thời điểm này xôn xao hơn Jojo Rabbit của Taika Waititi, vừa giành được giải bình chọn của khán giả tại Liên hoan phim quốc tế Toronto — theo lịch sử sẽ là ứng viên hàng đầu cho tượng vàng của Viện Hàn lâm. Bộ phim của Waititi, nỗ lực pha trộn tài năng hài khác thường của anh với sự tàn bạo của Thế chiến II, đã mở màn Fantastic Fest thân thiện với thể loại ở Austin vào ngày 19/9, đưa ra một cái nhìn tổng quát về cách Jojo Rabbit có thể gây ấn tượng với khán giả rộng hơn và con đường đến buổi lễ tháng 2 cho một Waititi không thể đoán trước trông ra sao.

Trong quá khứ, sự bàn tán kết hợp và tập trung từ TIFF tiếp tới Fantastic Fest, đã giúp đưa một số bộ phim nhất định tới một giải thưởng khác của Hollywood: vàng phòng vé. Năm 2018, Halloween cưỡi sóng tới tổng doanh thu toàn cầu 200 triệu đôla. Nếu Fox Searchlight háo hức muốn thấy Jojo Rabbit được đón nhận rộng rãi hơn — câu chuyện Hitler thời trẻ tên Jojo (Roman Griffin Davis) với một người bạn tưởng tượng trong hình dạng Führer / bạo chúa (Waititi) — họ có thể phấn khởi trong tiếng vỗ tay cuồng nhiệt đêm 19/9 và dòng người người tham gia lễ hội dường như vô tận muốn chụp một poster kỷ niệm độc quyền, tốn kém.

Cũng giống như với TIFF, các nhà phê bình tham dự Fantastic Fest hơi chia rẽ. Sự đồng thuận trong các hành lang Alamo Drafthouse nhìn chung là tích cực, nhưng những người thường xuyên tham gia Fantastic Fest nào đã đi theo sự nghiệp của Waititi từ đầu nhanh chóng tuyên bố đây không phải là nỗ lực mạnh mẽ nhất của anh ấy để pha trộn châm biếm với chủ đề nghiêm túc, so với Boy năm 2010 hay Hunt For the Wilderpeople năm 2016. Cuộc trò chuyện sau buổi chiếu xem ra không gay gắt hay gây chia rẽ như những cuộc tranh luận bất tận trên Twitter về Green Book hay Three Billboards Outside Ebbing, Missouri trong các cuộc đua Oscar trước đây, nhưng nhiều nhà phê bình của Fantastic Fest đã ngần ngại tuyên bố đây là một chiến thắng hiển nhiên.

Nhưng đừng đánh giá thấp sức mạnh của ngôi sao cá nhân Waititi — tăng mạnh nhờ vào tác phẩm cực kỳ phổ biến của anh với Marvel — có thể giúp ích trong một chiến dịch rất dài thường phải có cho một chiến thắng Oscar. Là một diễn viên và đạo diễn, Waititi đi kèm với sự công nhận tích hợp trong công việc trên màn ảnh và địa vị biểu tượng phong cách kín đáo. Con đường đến với giải Oscar đòi hỏi các nhà làm phim và những ứng viên khác phải trả lời cùng những câu hỏi hết lần này đến lần khác, và sức mạnh ngôi sao của Waititi phải đưa anh đi hết chừng đó. Nhưng tại Fantastic Fest, một sự kiện nổi tiếng phóng túng và ầm ĩ, Waititi dường như đã cảm thấy ngứa ngáy muốn thoát khỏi những câu thúc của một buổi hỏi đáp, muốn thư giãn, và có lúc, anh hoàn toàn rời khỏi sân khấu. Làm sao anh có thể xử lý các sự kiện trầm tĩnh hơn nhiều của Hiệp hội Diễn viên Điện ảnh, v.v...? Và liệu cách tiếp cận bất cần của anh với mọi sự sẽ được các nhà bầu chọn của Viện Hàn lâm coi là mới mẻ hay gì khác?

Phê bình chung nhất đeo đẳng Jojo Rabbit từ TIFF là quá nhẹ nhàng và vui vẻ về một chủ đề nghiêm trọng và đương thời như chủ nghĩa phát xít. Trong một tập gần đây của podcast Little Gold Men của Vanity Fair, Richard Lawson đã gọi Jojo Rabbit là “thuốc chữa bách bệnh”, như chuộc lỗi cho kẻ phân biệt chủng tộc trong Three Billboards hay cổ tích chủng tộc của Green Book, có thể an ủi, thay vì thách thức, khán giả. Nhưng Waititi, mới ra khỏi TIFF, đã chuẩn bị để bảo vệ bộ phim của mình về điểm này. “Đây là buổi biểu diễn Hỏi & Đáp đầu tiên của tôi,” anh nói đùa.

Waititi — lập tức nhắc đến cuộc đào thoát khỏi Nga của gia đình Do Thái của anh là động lực để làm bộ phim này — sẵn sàng ngăn chặn lời phê phán rằng hài và Hitler không pha trộn với nhau được, trước cả khi có bất kỳ ai trong khán giả nêu lên. “Chúng ta được bảo rằng ‘đừng bao giờ quên,’” anh nói, trích dẫn lời thề trong Ngày tưởng niệm Holocaust, “nhưng kỳ lạ là có vẻ chúng ta đang quên chuyện đó.” Waititi nói là một nhà làm phim anh coi công việc của mình là kể lại câu chuyện về chủ nghĩa phát xít và Holocaust theo một cách mới, và là một câu chuyện sẽ đặc biệt lôi cuốn khán giả trẻ có lẽ có nguy cơ lãng quên nhất.

Thế nên có các nhân vật chính trẻ tuổi Jojo, được Waititi thể hiện sinh động là một nhóm những đứa trẻ bị bỏ rơi, ma cà rồng chưa trưởng thành và anh em siêu anh hùng gấu ó nhau trong các giai đoạn khác trong sự nghiệp của anh. Waititi bảo “80% là nhờ diễn viên” mà anh rút được ra được diễn xuất tự nhiên, đầy cảm xúc từ các ngôi sao trẻ Roman Griffin Davis và Thomasin McKenzie, nhưng sự nghiệp của Waititi đã kể một câu chuyện khác. Đây là phim thứ ba vị đạo diễn này tập trung vào những người trẻ tuổi, và anh xoay xở thành công để đưa ra những nhân vật quyến rũ, phản ứng thực tế với nỗi thất vọng và nỗi sợ bị người lớn bỏ rơi, những người có bổn phận chỉ cho chúng cách lèo lái trong một thế giới khó hiểu.

Chính khía cạnh đó, thậm chí còn hơn cả lực hấp dẫn của bối cảnh Thế chiến II mà theo lịch sử là thân thiện với giải thưởng, nâng Jojo lên trên một số phim hài của Waititi, và làm cho tham vọng Oscar của Fox Searchlight dành cho bộ phim này có vẻ đáng tin cậy. Liệu có đủ để Waititi lấy một giải thưởng Viện Hàn lâm không? Có lẽ. Nhưng chiến dịch giải thưởng là một cuộc đua marathon, không phải chạy nước rút. Fantastic Fest và một chiến thắng TIFF là những phần thú vị.